'2023' 'Mart' blog yazıları

SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM
Bu dönemde çocuklarda empati ve iletişim güçlendiği için girişimcilik artar. Davranışlarına olumlu tepkiler almazsa suçluluk duygusu oluşur. Soyut kavramlar tam olarak olmasa da yerleşmeye başlar. Ama soyut kavramlar üstünde sistemli bir şekilde düşünülüp, işlem yapılamaz.

AİLEYE ÖNERİLER
• Aile çocuğun bağımsız hareket etmesi için çocuğa zarar gelmemesi koşuluyla deneme-yanılma yoluyla öğrenmesine fırsat vermelidir.
• Çocuğun suçluluk duygusunun çok fazla yoğunlaşmamasını ona hatalarını düzelttirerek ve onunla konuşarak sağlayabilir.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM
Çocuk bu dönemde parmak kaslarını aktif bir şekilde kullanır, eğer bu dönemde çocuğun psiko-motor gelişimine gereken önem verilirse çocuğun el-göz koordinasyonu büyük ölçüde ilerleme sağlar.
Büyük kas gelişimi açısından da çocuğun hareketleri çeşitlilik kazanır. Ayaklarla ilgili çok çeşitli hareketler yapabilir. Örneğin; sıçrar, tek çift ayak zıplar, geri yürür, bir nesnenin altından geçer, yerden belli bir yükseklikteki nesnenin üstünden sıçrar, adım parmak ucunda yürür, nesnelere uzanır, nesneleri belli bir mesafeye atar, elinde nesne varken koordineli bir şekilde yürür, belli bir çizgi ya da aralıkta koordineli bir biçimde yürür, geri zıplar, beden esnetici hareketleri yapabilir (başı sağ-sol,ön-arka döndürebilir,ayaklarını oturarak hareket ettirir, kollarını öne yanlara açabilir, kalçasını çevirebilir vs.)

AİLEYE ÖNERİLER
• Aile çocuğa bu dönemde sorumluluklar vermelidir, örneğin; eşyalarını toplama, odasını düzene sokma gibi.
• Evde çocuğa resim yapması için de fırsat vermelidir.
• Evde artık materyalleri biriktirip çocuk istediği zaman boya, uhu, makas gibi materyallerle beraber bunları sunması çocuğun bu şekilde etkinlik oluşturması da çocuğun el-göz koordinasyonunu destekler. Artık materyaller diyerek kast ettiğimiz, evde bulunan, kullanılmayan, çocuğa kullanırken zarar vermeyecek materyaller olmalıdır. Örneğin, ip, yumurta kabuğu, boncuk, şişe kapakları.

ÖZBAKIM
Bu dönemde çocuk,tuvalet ihtiyacını bağımsız olarak giderebilir,yemeğini kendisi yer, plastik bıçakla nesneleri keser, dişini fırçalar, saçlarını tarar, giysilerini giyer, düğme ilikler, fermuarını çeker, cırt-cırtlı şeyleri açıp kapatır. Ayrıca ayakkabılarını bağımsız olarak giyer ama bu dönemde aile çocuğu ayakkabı bağlamayı öğretme konusunda baskıcı davranmamalıdır. Çocuk oyuncaklarını bağımsız toplar, çevresini düzenler.

PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM

Bu yaşlar, fallik döneme denk gelir. Çocuk bu dönemde cinsiyet farklarını keşfeder, bu konuda meraklı olur. Dış görünüşe göre karar verme yeteneği kazanır. Kızlarda elektra karmaşası ve penise özenme, erkeklerde oedipus kompleksi ve kastrasyon korkusu (penisinin kesilmesi korkusu) yaşanır. Bu dönemde libido(ilgi odağının merkezi) cinsel organ olduğu için mastürbasyon da görülebilir. Çocuk cinsel kimliğini kazanmaya bu dönemde başlar.

AİLEYE ÖNERİLER

• Bu döneme çocuklar cinsel organları ve cinsel kimlikleri üzerinde yoğunlaşır.
• Önce kendilerini, cinsiyetler arasındaki farkları keşfeder.
• Kadın ve erkeklerin giyim, aksesuar, renk seçimi gibi ayrımlarına vararak kişinin dış görünüşüne göre cinsiyetini ayırt edebilir.
• Bu dönemde aile, çocukların bu keşif ve merakına müdahale etmemelidir. Örneğin; bir kız çocuk cinsiyet ayrımına varıp kendi cinsel kimliğinden dolayı makyaj yaptığı için ocuğa, bağırılmamalı, kızılmamalı, çocuk aşağılanmamalı, çocuğa hakaret edilmemelidir. Aynı şeyi bir erkek çocuğun yapmasına da aile aşırı tepki göstermemelidir.
• Bu dönemde her iki cinsiyette de farklı adlandırılan zihinsel yapılar oluşur.

Bunlar;
1.Erkekte oedipus kompleksi
2.Kızda elektra karmaşası

• Oedipus kompleksi;erkek çocuğun anneye aşık olmasıyla başlar. Çocuk eğer anneye karşı beslediği duygular yüzünden baba tarafından ters davranışlar görürse cinsel kimliği bayanlara özentili bir şekilde oluşabilir, cinsel sapmalar görülebilir.
• Elektra karmaşası da kız çocuğun babaya aşık olması ile başlar. Kız çocuğun da bu aşamada anne tarafından olumsuz tepki görmesi cinsel sapmaya,yanlış cinsel kimlik oluşmasına sebep olabilir. Böyle durumlarla karşılaşıldığı zaman şu şekilde bir açıklamada bulunulmalıdır:

Ayşe elektra karmaşası içerisindedir, ilgisi babası üzerinde yoğunlaşmıştır.
Ayşe: Anne ben büyüyünce babamla evleneceğim.
Annesi: Evet baban çok yakışıklı, iyi, sıcakkanlı,sevecen bir insan. Sen babanı ve beni çok seviyorsun. Ama baban benimle evli. Babanla evli olduğum için senin gibi güzel bir kızımız oldu. Sen de büyüyünce tıpkı baban gibi bir insanla evlenecek, senin gibi şirin, güzel bir çocuğun olacak, benim gibi çok mutlu olacaksın.

• Buna benzer bir konuşma baba-oğul arasında, anne-oğul arasında da geçebilir. Bu tarz konuşmalardan sonra kızlar anneye, erkekler babaya özenerek asıl cinsel kimliklerini kazanmaya başlayacaktır.
• Çocuklar bu dönemde cinsel farlılıklarını merak ederler. Bir erkeğin penisi var, kızların neden yok? Onlara cinsleri gereği bu şekilde cinsel organlara sahip olduklarını çocuklara uygun bir dille göz kontağı kurarak, utanmadan, normal ses tonu ile, çocuğun sorularını geçiştirmeden aile tarafından anlatılmalıdır.
• Çocuğun soruları olumsuz bir şekilde cevaplanır ya da geri çevrilir ise kız çocuklar işledikleri bir hata yüzünden penislerinin kesildiğini düşünebilirler.
• Erkek çocuklar ise yanlış bir şey yaptıklarında penislerinin kesileceğini düşünüp kastrasyon korkusu duyabilirler. Ayrıca penise sahip olmanın bir üstünlük olmadığının çocuğa anlatılması kız çocuklarda penise imrenmeyi engeller, doğru cinsel kimlik kazanımını destekler.
• Bu dönemde çocuklar cinsel organları ile oynayabilirler. Bu onlara haz verir ve bilinçsizce mastürbasyon yaparlar. Aile bu gibi durumlarla karşılaşınca çocuğun dikkatini başka yönlere çekmeli, o sırada konsantre olabileceği başka bir konu veya olay sağlamalıdır. Bu durumda çocuğa kızmak, bağırmak, hakaret etmek, şiddet uygulamak bu davranışı engellemez aksine tetikler.

BİLİŞSEL GELİŞİM
Bu dönem, işlem öncesi dönemdir. 3-4 yaş arası sembolik işlem dönemi 4-6 yaşlar arası da sezgisel dönem olarak adlandırılır. Çocuk bu dönemde ben merkezlidir. Sembolik, yapı-inşa, tek başına, paralel, kooperatif oyunlar oynar. Tek yönlü sınıflama yapabilir. Toplu monolog görülür. Başından geçen olayları anlatabilir. Hayali arkadaşları vardır ve hayal gücüyle oluşturduğu oyunlar oynayabilir. Animizm görülür, hareket eden şeylerin canlı olduğunu düşünürler (canlı ve cansız varlıkları ayırt edemezler).

AİLEYE ÖNERİLER
• Anne-baba çocuğun oyunlarına müdahale etmemelidir.
• Gerekli ise oyundan sonra çocukla birebir konuşmalıdır.
• Olayların, nesnelerin her özelliğinden bahsetmeli, nesneleri çok yönlü tanıtmalıdır.
• Çocuğun konuşmalarını dinlemeli onun kendisini sözel olarak ifade etmesine fırsat tanımalıdır.
• Canlı-cansız varlıkları çocuğa tanıtmalı, neden canlı veya cansız olduklarından somut bir biçimde bahsetmelidir.
• Hayali arkadaşlar çocuğun gelişiminde ya da psikolojisinde aksaklık olduğunu göstermez. Hayali arkadaşlar çocuğun kendisini ifade etmesine katkıda bulunabilir. Çocukla bu konuda alay edilmemeli, çocuk görmezden gelinmeli veya dikkati farklı yönlere çekilmeli.

DİL GELİŞİMİ
Bu dönemde çocuk ben merkezlidir ama iletişim yeteneği bir önceki döneme göre artmıştır. Terim ve deyimleri, neden-sonuç ilişkilerini,zamansal ilişkileri tam olarak kavrayamayabilirler. Bu dönemde uyaran çokluğu ile dil gelişiminin ilerlemesi birbirine paraleldir.

AİLEYE ÖNERİLER
• Bu dönemde aile, çocuğun dil gelişimine katkıda bulunacak uyaranların diline çok dikkat etmelidir. Örneğin; televizyonda izlediği çizgi filmin konuşma dilinin düzgün olmasına önem vermelidir.
• Aile çocukla konuşurken düzgün Türkçe sözcük ve tümceler kullanmalı, şiveli konuşmaktan kaçınmalıdır.
• Çocuğa müzik dinletmeli, onunla dans etmelidir.
• Çocuğu dinlemeli, dilsel yanlışlıkları yumuşak bir dille düzeltmelidir.
• Çocukla konuşurken kendi hislerini dile getirmeli onun hislerini sormalıdır. Bu tarz konuşmalar çocuğun iletişim yeteneğine katkıda bulunur.

DİL GELİŞİMİ
Dil gelişimi ağlama ile başlar. Sonra agulama, iki sesli heceler, hecelerin tekrarı, üç sesli kelimeler, dört sesli kelimeler, 2-3 kelimeli cümleler oluşturur.

AİLEYE ÖNERİLER
• Dil, bilişsel gelişimin göstergesidir. Çocuk öğrendiği kelimelerin nesnelerle görsel olarak pekiştirilmesi ile aktif öğrenir.
• Bu dönemde çocuğa nesneleri tanıtırken resmini de göstermek, ona basit hikayeler anlatmak, onun da anlatmasına fırsat vermek gerekir.
• Müzik dil gelişiminin desteklenmesi için en önemli yoldur. Basit parmak oyunları da çocukların dil gelişimine büyük ölçüde katkı sağlar.

PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM
Bu yaşlar oral dönemi içerir. Çocuklar bu gelişimde ilk olarak emme refleksini kazanırlar.Her nesneyi ağız yoluyla tanımak isterler. Anne çocuğun beslenmesini sağlıklı bir şekilde sağlar ise çocukta duygusu güven gelişir. Annenin bu dönemde çocukla sürekli konuşması onun gelişimine olumlu katkı sağlar. Tuvalet eğitimine 2 yaşından önce başlanmamalıdır. Çocuğun anüs kas gelişiminin uygun hale gelmesi için en az 2 yaşını doldurması gerekir.

AİLEYE ÖNERİLER
• Anne çocuğun beslenmesini geciktirmeden karşılamalıdır, bu esnada onunla göz teması kurmalı, konuşmalıdır.
• Annenin beslenme konusunda çocuğu zorlamaması gerekir.
• Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuk bilişsel yönden buna hazırlanmalı, neden tuvalete gitmesi gerektiği ona anlatılmalı. Tuvalet eğitiminde baskı, utandırma, dışkıya karşı iğrendirme, su sesinde çiş yaptırma, ceza yöntemleri uygulanmamalıdır. Tuvalet eğitimi gece ve gündüz aynı anda uygulanmalıdır (gece altı bağlandığı takdirde çocuk gece ıslatmasının uzun yıllar üstesinden gelemeyebilir.)

SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM
Güven duygusu bu dönemde kazanılır. Karşıt duygu olarak da utanç duyma/güvensizlik duygularının oluşması ihtimali vardır.

AİLEYE ÖNERİLER
• Bebeğin odası 1 yaşta anne-babanın odasından ayrılmalıdır.
• Yalnız uyuyamıyorsa anne önce onun yanına bir sandalye koyarak uyuyana kadar beklemeli, sonra giderek sandalyenin konumunu uzaklaştırmalı ve aşamalı olarak yalnız uyumaya alışması sağlanmalıdır. Bu şekilde çocuk son olarak annenin oda dışında olduğunu fark edecek ve ebeveyn yanında olmadığı zaman da güven duygusunu kazanacaktır.
• Çocuğun girişimciliği merak duygusu köreltilmemelidir. Örneğin; çocuğun bir oyuncağı açıp içine bakması, kendi kendine giyinmesi engellenmemeli, yürümesine müdahale edilmemelidir, ana-babalar kendisine zarar vereceği durumlar hariç çocuğu özgür bırakmalıdır.

ÖZBAKIM GELİŞİMİ
Çocuk bu dönemin sonuna kadar tuvalet alışkanlığını kazanmış, kaşık ve çatal kullanmayı yemeğini kendi başına yemeyi öğrenmiş olur. Giysilerini, ayakkabılarını giyme becerisini kazanmaya başlar. Yetişkini model alarak saçını düzeltir, dişlerini fırçalar.

AİLEYE ÖNERİLER
• Aile çocuğun tuvalet eğitimine özen göstermelidir.
• Onun kaşık-çatal tutması için ona fırsat tanımalıdır.
• Ona model olarak yani bir davranışı önce kendisi yaparak çocuğun onun davranışını takip etmesine izin vermelidir. Bu sayede öz-bakım gelişimine daha çok katkı sağlamış olur.

BEBEKLİK DÖNEMİ (0-3 YAŞ) -1. BÖLÜM

BİLİŞSEL GELİŞİM

Bu dönemde beyin gelişimi hala devam etmektedir. Ayrıca bu dönemde reflekslerin kazanımı çocuğun gelişimi açısından önemlidir. İlk kazanılan refleks emme refleksidir. Sonra moro refleksi (göğsünü ileri doğru atma) gelir. Bunu başı tutma, nesneleri takip etme, tutma, yakalama, emekleme, sallanma gibi refleksler takip eder. Reflekslerin takibi gelişimin problemlerini saptamak açısından önemlidir. Her çocuk, gelişimde bireysel farklılık gösterir ama genel olarak çocuğun bu refleksleri kazandığı dönemler benzerdir. Bu dönemde çocuk ben-merkezcidir. Özellikle yürüme kazanımı sonrasında oyun ve uğraşlarında materyallerin tam olarak ona ait onun hakimiyetinde olmasını ister.

Bu dönemin sonuna kadar bebek kendisi ile dış dünya arasındaki ayrımı fark eder, taklit yeteneği gelişmeye başlar, hedefe yönelik davranış gelişir. Ayrıca birinci devresel tepkiler (0-4 aylar) gelişir ; parmak emme, ikinci devresel tepkiler (4-10 aylar) gelişir; bebeğin bedeni dışındaki nesnelerle olan hareketleri tekrarlaması, üçüncü devresel tepkiler (10-18 aylar) gelişir ; vücudu dışındaki araçlarla davranışların tekrarı, bir sopayla istediği oyuncağı almayı denemesi gibi.

AİLEYE ÖNERİLER

• Zeka açısından sinir sinapsları arasındaki bağların güçlendirilmesi gerekir. Zeka doğuştan getirilen bir özelliktir, ancak uyaran çokluğuna göre gelişip uyaran azlığına göre de körelir. Çocuğun oyun materyallerinde önemli olan materyallerin 5 duyuyu aktif uyarmasıdır. Çocuğun çevreyi tanıması engellenmemelidir. Sesli oyuncaklar, değişik dokulu nesneler, değişik renk ve boyutta nesneler uyaran çokluğunu sağlar.

• Çocuğa müzik dinletilmelidir.
• Çocuğun oyun materyallerinin çok küçük ve zararlı madde içeren sivri keskin vb. malzemeden olmaması gerekir, çünkü çocuklar özellikle 0-18 ay arası nesneleri ağzıyla tanıma eğilimindedir.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM
Bu dönemde çocuklar reflekslerin gelişiminden sonra bacak, kol, gövde koordinasyonunu kazanır ve yavaş yavaş küçük kas (parmak kasları vb) gelişiminin temellerini atmaya başlarlar. Örneğin; 2 yaşında kaşık tutarlar ama çok koordineli (yetişkin gibi) olarak kullanamazlar. Bu dönem özellikle büyük kas (kol, bacak, gövde) ve küçük kas (parmak kasları) gelişiminin temellerinin atılması açısından önemlidir.

AİLEYE ÖNERİLER
• Aileler bu dönemde çocuğun reflekslerine, uyarıcılara olan tepkilerine, göz koordinasyonuna, sesi duyup duymadığına, parmaklarını kullanması konusuna dikkat etmelidir.
• Reflekslerini bir uzmanla görüştükten sonra takip etmelidirler.
• Bu dönemde duyuların gelişimini anlamak çok önemlidir, çünkü eğer çocuğun gelişiminde bir problem varsa bunu bebeklik döneminde anlamak erken tanı, erken tedavi anlamına gelir. örneğin; çocuğun ilk aylarında işitme problemi olup olmadığını anlamak için aile, çocuğa göstermeden onun arkasında çıngırağı sallar onun sesi arayıp aramadığına bakarak işitme ile ilgili bir sorunu olup olmadığını anlar, eğer çocuk sese tepki vermezse mutlaka bir uzmanla görüşülmelidir. Engel tanıları konulması açısından da refleksler çok önemlidir.
• Aile çocuğun yapabildiği andan itibaren kaşık tutmasına, elbiselerini giymeye çalışmasına, oyun şeklinde diş fırçalamasına -kendisi de o ortamda olmak koşulu ile- izin vermelidir. Çocuklara bu fırsatı vermek çok önemlidir, çünkü bu tür denemelerle çocuğun küçük kaslarının (parmak kaslarının) ve el-göz koordinasyonunun gelişmesinin ilk temelleri atılır ve çocuk, küçük yaştan itibaren bağımsız hareket etme yeteneğini kazanmaya başlar.

DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM

Doğum öncesi dönem döllenmeyle başlar. Döllenen yumurta zigot halini alır. Zigot döllendiği ilk saatlerde bölünerek çoğalır. Daha sonra fallop tüplerinde döllenen yumurta ana rahmine ulaştığında oraya tutunarak anne bedeniyle bağ kurmak üzere kordon gelişimi gerçekleşir .

Bebeğin önce baş bölgesi gelişir. Beyin gelişimi açısından en önemli zaman ilk 2 aydır. Beyin gelişiminin %70’ini bu zaman diliminde tamamlar. Daha sonra vücuttaki organlar sonra uzuvlar gelişir.

AİLEYE ÖNERİLER

• Annenin bu dönemde yalnızca kendi besin yeterliliğini koruması değil bebek içinde besin yedeği oluşturması gerekir. Bu annenin 2 tabak yemek yemesi anlamına gelmez. Ana besinler; süt, yoğurt, et, yumurta vb. doğal gıdalardan doktorun önerdiği miktarda yemesi gerekir.

• Beynin ana maddesi olan çinkonun mevcut yağlı tohum bitkilerinden ilk 2 ay, günde bir avuç, fındık, soya fasulyesi, fıstık vb. besinler yenmelidir.

• Hamile kadının posalı gıdaları da bol tüketmesi gerekir.

• Tüm vitaminler ve diğer besinler gerekli miktarda alınmalıdır özellikle iyot ve demirin gerekli miktarda alınmasına özen gösterilmelidir.

• Annenin stresten olabildiğince uzak olması bebeğin gelişimini de olumlu etkileyecektir.

(2-6 YAŞ) (KİMLİK GELİŞİMİ)

Pozitif disiplin anlayışı çocuğun kişiliğine ve öz saygısına zarar vermeden, istenen kuralları

ve davranışları ona benimsetme anlayışıdır.

Böylece çocuk hem kuralları benimser, olumlu kişilik özelliklerine sahip olur, hem de bu

özellikler onda kalıcılık kazanır, yalnız başına kaldığı zaman da kendini denetleyebilir,

disipline edebilir ve sağlıklı tutumlar geliştirir.

POZİTİF DİSİPLİN ANLAYIŞINDA BULUNMASI GEREKENLER

Çocuğu koşulsuz olarak sevmek ve sevildiğini ifade edebilmek, kabul etmek

• Şöyle olursan seni severim değil ,”Sen benim için her zaman değerlisin, seni çok

seviyorum “ifadesini içtenlikle kullanmak, davranışlarla bunu yansıtmak. Çocuğun

ruhsal yönden sağlıklı gelişebilmesi için çok önemli.

Çocuğa güvenmek

• Çocuğu ilgilendiren konularda onun düşüncesini almak ve düşüncelerine değer

vermek, takdir edici sözler söylemek, çocukta aynı zamanda olumlu bir benlik algısı

oluşturur.

İyi model olmak

• Yapılmayan ya da isteksizce yapılan bir davranışın çocuktan istenmesinin çocuğa

olumlu bir etkisi olmaz.

Çocuğu tanımak

• Yaş dönemine göre çocuğun özelliklerini, yeteneklerini ve daha çok nelerden

hoşlandığını, nelere kızdığını ve nelerden korktuğunu, duygularını paylaşıp

paylaşmadığını, olumsuz duygularını hangi yollarla ifade ettiğini (konuşarak vurup

kırarak, küserek), sevdiği arkadaşlarını bilmek ve bunlara göre hareket etmek

problemlerin çözümüne katkı sağlar.

Kendinden emin ve kararlı olmak

• Kararlı ve tutarlı olmak ancak inatçı olmamak. Çocuğun bazı istek ve itirazları haklı

olabilir. Gerekirse tutum değiştirmek ve bunu çocuğa açıklamak.

Davranışlarda sınırlar koymak

• Neyin normal neyin normal dışı davranış olduğunu anlayabilmesi için çocuğa

sınırlamalar getirilmelidir. Çocuk nelerin yapılıp, nelerin yapılmaması gereken

davranışlar olduğunu bilerek gelişimini sürdürmelidir.

Olumsuz davranışın nedenini anlamaya çalışmak

• Oluşan problemin çok değişik nedenleri olabilir. Durum çocuğun genel tepkisi olduğu

kadar anlık bir rahatsızlıktan kaynaklanıyor da olabilir. Durumu ve çocuğu anlamaya

çalışmalıdır.

Çözüm için seçenekler sunmak yol göstermek

• Çocuğun bir davranışı yapmaması istendiğinde nedeni anlatılıp, ona seçenekler

sunarak yol gösterilmelidir.

Çocuğu başkalarıyla kıyaslamamak

• Aleyhte kıyaslamalar çocukta olumsuz benlik algılamasının oluşmasına ve kendini

değersiz görmeye başlamasına yol açar. Kıskançlık ve düşmanlık duygusu oluşturur.

Rahat sakin ve sabırlı olmak

• Çocuğun makul istek ve ihtiyaçları geciktirilmeden karşılanmalı, olumsuz saldırgan

davranışlar gösterdiği ve isteklerde bulunduğu zaman duygusal tepkilerden kaçınarak

sakin ve sabırlı olunmalıdır. Çocukta sakinleştikten sonra onunla konuşarak davranışın

uygun olmadığı anlatılmalı ve bir daha bu şekilde hareket etmemesi ve böyle yaparak

bir şey elde edemeyeceği anlatılmalıdır.

Her çocuk muhteşem bir yaratıcı kapasite ile doğar.  Bu nedenle çocuğa verilecek eğitimin onun yaratıcılığını ortaya çıkaracak ve geliştirecek nitelikte olması hedeflenir.  Çocuğun duygusal, sosyal, zihinsel , bedensel gelişimi için düzenlenecek tüm etkinliklerin, onun özgün ve özgür olmasını, değişik ve keşif yapıcı bir biçimde davranmasını, düşünce zenginliği ile yaratıcılığını harekete geçirmesini ön plana çıkaracak biçimde olmasına önem verilmelidir.  Bu bağlamda çocuk, duygu ve düşüncelerini oyunlarda ve etkinliklerde, kendisine en uygun gelecek bir biçimde kendiliğinden, istediği gibi dışa vurabilmelidir.  Bu nedenle, çocuğun gelişimi için yapılacak tüm etkinlikler, onun yapıcı, yaratıcı enerjisini ve üretken gücünü uyaracak şekilde yapılandırılarak uygulamaya konulmalıdır. Bu yönde EBEVEYNLER çocuğun tüm algılarına, duyumlarına, duygularına, düşüncelerine , iç özgürlüğünü yaşamasına çok önem vermeli ve derin saygı duymalıdır. 

Her çocukta güçlü bir biçimde çevresinde yer alan nesneleri görmek, incelemek, sesleri duymak, koklamak, tatma isteği vardır.  Her çocukta yine güçlü bir biçimde içgüdüsel olarak kendiliğinden harekete geçme, eylem yapma, üretme, çizme, boyama, model yapma, dansetme, şarkı söyleme ve yapıcı olma isteği vardır.  Bunları geliştirmek için, her çocukta beş duyuya dayalı ÖZGÜN algıları, duyumları, sezgileri, imgelemleri , becerileri pekiştirici ve güçlendirici yaklaşımları kullanmalıdır.  Bu yaklaşım gerçekleştirildiğinde çocuk kendini olduğu gibi kabul edildiği bir ortamda bulur.  Kendi kendini ne yapacağına karar verme, yaratıcı enerjisini kullanma, konuyu, üretim şeklini, süreçleri, araç gereçleri özgürce, özgünce seçme ve kullanma yönünde güdüler.  Duyularından, sezgilerinden ve imgelemlerinden yararlanır.  Yaratıcı olmaktan ve rol yapmaktan keyif alır.  Etkinliklerde kullandığı araç ve gereçlerin, malzemelerin niteliğini keşfeder.  Kendiliğinden, yaratıcı bir biçimde coşkuyla oyun oynar, etkinlikler ve rol yapar, araştırmalara, deneyimlere girişir.  Tasarımlar ve keşifler yapar.  Yeni özgün yöntemler dener.  Örneğin, çocuk resminde bir yer ya da deniz çizer.  Yere çiçekler ve bir ev yerleştirir.  Resminin üst bölümüne bir güneş koyar.  Bu çocuk özgürce deneyimleriyle fiziksel çevresini incelemiş , yer ve gök kavramlarını, bu kavramın sembol imgelerini görsel ve imgesel biçimde görme duyusuyla edinerek, duyumlarına saygı duyarak, duygusallığını kullanarak resminde belirtmiştir.  Beş yaşında bir çocuk kağıdın altına mavi bir renkle bir buzlanmış deniz yapmış, bu denizin üzerine kağıdın üst bölümüne doğru giden dalgaları koymuş ve bunlarn hava çok soğuk olduğu için donduğunu söylemiştir.  Bu çocuk da bazı sembol imgeleri, görsel ve dokunsal bir biçimde görme ve dokunma duygularını kullanarak elde etmiştir.

ÇANTA

Hızlı toplanmayı sağlayan ve yer tutmayan başka bir şey de plastik olmayan bir çantadır. Büyük bir çantayı kapının arkasına asın, çocuğunuz bazı şeyleri kolayca buraya koyabilir. Bunu, pijamadan çoraplara ya da küçük oyuncaklara kadar pek çok şey için kullanabilirsiniz.

DAĞINIKLIĞI SINIRLAYIN

Çocuğunuzun yatak odası ya da oyun odasının, çoğu zaman dağınık olacağı kesin. Oyunun ortasında ya da eğlencenin doruğundayken de ondan odayı toplamasını istemek haksızlık olur. Bu dağınıklığı engellemenin bir yolu, artık büyüdüğü için, çocuğunuzun kullanmadığı oyuncakları çıkarmak ya da daha sonra geri vermek üzere almaktır. Çocuğunuza, bir oyuncakla işi bitince diğeriyle oynamadan önce ilkini kaldırması gerektiği konusunda alışkanlık kazanmasına yardımcı olun. Küçük bir oda o kadar karışabilir ki, çocuğunuz istediği şeyi bulamaz ve rahatlıkla oyun oynayamaz.

ÇOK FAZLA ŞEY İSTEMEMEK

On sekiz aylık bir çocuk, oyuncakları bir kutuya koymaya bayılacaktır, özellikle de bunu birlikte yapıp ne yaptığınız üzerine onunla konuşuyorsanız. Bir yıl sonra çocuğunuzdan, oyuncaklarından birkaçını kaldırmasını söyleyebilirsiniz; fazlasını istemek onu bundan soğutabilir. İki buçuk- dört yaş arasındaki çocuğunuz çekmecelere giysi koyabilir ve neyin nereye konması gerekliğini öğrenir. Birlikle toplama ve neyin nereye konacağı üzerine konuşmak oldukça etkili olur. Dört yaşından itibaren, çocuğunuza kendisinin toplanması ve yerleştirme işlerini yapması görevlerini verebilirsiniz.

BIRAKIN O YAPSIN

Üç-dört yaşındaki çocuğunuz bir şeyleri yerine koyarken sizin kadar düzenli olmayacaktır; dolayısıyla, işi ondan önce bitirmemeye bakın. Oyuncaklarını kaldırdıysa, bazıları yanlış kutularda da olsa, her şeyi olduğu gibi bırakın ve onun bu çabasını destekleyin. Çocuğunuz yatağını yapıyorsa, sonuç pek hoş görünmese de bunu ona belli etmeyin; iyi görünmediğini düşünürse ya da toplamaya siz yardım ederseniz işi iyi yapamadığını düşünür ve bundan soğur. Çok gerekliyse, onun olmadığı zamanlarda güç gerektiren işleri siz yapabilirsiniz.

Çeviri: Tıdy up Your Room, Early Childhood Today