'2024' 'Mart' blog yazıları

Her ebeveynin hayali, çocuklarıyla sağlıklı ve anlamlı bir ilişki kurmaktır. 2-6 yaş arası, çocukların duygusal ve sosyal becerilerini şekillendirdikleri kritik bir dönemdir. Bu dönemde, şiddetsiz iletişim, hem ebeveynlerin hem de çocukların birbirlerini daha derin bir seviyede anlamalarına yardımcı olabilir. İşte bu yaş grubundaki çocuklarla etkili bir şekilde iletişim kurmanın yolları:

Empatiyle Dinleme: Çocuklarınız konuşurken, onlara tam dikkatinizi verin. Göz teması kurun ve söylediklerini anladığınızı göstermek için başınızı sallayın. Empatiyle dinlemek, çocuklarınıza değer verdiğinizi ve duygularının önemli olduğunu hissettirir.

Duyguları Tanımlama: Çocuklar sık sık duygularını ifade etmekte zorlanırlar. Onlara duygularını adlandırmaları konusunda yardımcı olmak, duygusal farkındalıklarını geliştirmelerine yardımcı olur. Örneğin, "Üzgün müsün, çünkü oyuncağını paylaşmak istemiyorsun?" gibi rehberlik edici sorular sorun.

İhtiyaçları Belirginleştirmek: Her davranışın arkasında bir ihtiyaç yatar. Çocuğunuzun ne istediğini veya neye ihtiyacı olduğunu anlamaya çalışın ve bu ihtiyaçları karşılamak için olumlu yollar arayın. Bu, onların da başkalarının ihtiyaçlarını anlamalarına ve empati kurmalarına yardımcı olacaktır.

Olumlu Dil Kullanımı: Yapıcı ve olumlu bir dil kullanmak, çocukların özgüvenlerini ve motivasyonlarını artırır. "Yapma!" yerine, "Bunu yaparsak daha güvenli olur" gibi olumlu alternatifler sunun.

Seçenekler Sunmak: Çocuklara seçenekler sunmak, onlara karar verme yetkisi verir ve bağımsızlık duygularını güçlendirir. Bu, aynı zamanda, çatışma anlarında işbirliğine dayalı çözümler bulmalarına da yardımcı olur.

Anaokulu çağındaki çocuğunuzun sağlıklı beslenmesi genel büyüme ve gelişmeleri için çok önemlidir. Anaokulu, çocuğunuzun ilk defa ev ve aile yakınları dışında, yeni menü ve tariflerle tanıştığı, yemek yeme aktivitesini arkadaşları ile paylaştığı çok özel bir atmosferdir. Bu dönemde kazanılan deneyimler ve alışkanlıklar ilerleyen hayatlarında da önemli bir yer tutabilir.

Anaokulunda kazanılan deneyimlerin aile ortamında da desteklenmesi, çocuğunuzun sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmasını teşvik eder.

Bu yazımda çocuğunuzun sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmasını teşvik edecek birkaç ipucu bulabilirsiniz.

1. Çocuğunuza Örnek Olun: Çocuğunuzun en büyük idolü sizlersiniz. Genellikle sizlerin yeme davranışlarını taklit ederler. Aile ortamında besleyici gıdalar tüketerek, meyve, sebze ve tam tahıllı besinlere karşı olumlu tutum sergileyerek onlara iyi örnek olabilirsiniz.

2. Olumlu Bir Yemek Ortamı Yaratın: Rahat ve olumlu bir yemek atmosferi yaratarak yemek zamanlarını keyifli hale getirin. Araştırmalar, haftada en az üç öğün ailece yemek yemenin çocukların akademik performans, öz saygı, dayanıklılıklarını olumlu etkilediğini göstermekte. Telefon, televizyon ve benzeri dikkat dağıtıcıları yemek ortamınızın dışında tutun.

3. Yiyecekleri ödül veya ceza olarak kullanmaktan kaçının: Sebzeni yersen arkasından bir ödül veririm demek hiçbir sebzeyi cezbedici hale getirmez. Onların da en bizim kadar akıllı olduklarını unutmayın. Menü de sevmediği bir yiyecek var ise ve yemek istemiyor ise onu zorlamayın, ama sunmaya devam edin. Zaman içerisinde farklı tatlar tatmaya daha açık hale gelebilir. Farklı formatlarda sunmaya devam edin.

4. Farkındalık ile Beslenmelerine İzin Verin:  Açlık ve tokluk ipuçlarını dinlemeye teşvik edin. Aç olmadığı zamanlarda yemek yemeye zorlamayın, ufak atıştırmalıklar sunmak yerine bir sonraki öğün saatine kadar beklemesini sağlayın.

5. Yemek Hazırlık Sürecine Çocuğunuzu Dahil Edin: Çocuklarınızı yemek alışverişi, hazırlama ve pişirme süreçlerine dahil edin. Markette, pazarda meyve ve sebze seçmelerine yardımcı olun ve onları yaşlarına uygun yemek pişirme görevlerine katılmaya teşvik edin.

6. Tabak Hazırlığı ve Sunumlarda Yaratıcı Olun: Sağlıklı yiyecekleri eğlenceli ve yaratıcı şekillerde düzenleyerek görsel olarak çekici hale getirin. Meyve ve sebzeleri şekillendirmek için kurabiye kalıplarını kullanabilir, renkli ve ilgi çekici meyve ve sebze tabakları yaratabilirsiniz.

7. Yeni yiyecekler Keşfetmelerini için Cesaretlendirin: Çocukları baskı veya zorlama olmadan yeni yiyecekleri ve tatları denemeye teşvik edin. Yeni tatlarını minik porsiyonlarda sunun ve yeni şeyler deneme cesaretlerini kutlayın. Ailece yeni bir tat/besin dedektiflik oyunu gibi kurgulayabilir, eğlenceli hale getirebilirsiniz.

8. Öğün ve Ara Öğün Saatlerini Belirleyin ve Düzenli Uygulayın: Çocukların düzenli yeme alışkanlıkları geliştirmelerine yardımcı olmak için düzenli öğün ve ara öğün programı oluşturun. Aşırı açlığı ve aşırı yemeyi önlemek için gün boyunca öngörülebilir zamanlarda öğün ve ara öğünler sunun.

9. Şekerli ve İşlenmiş Gıdaları Sınırlayın: Ev ortamında  ve dışarıda şekerli atıştırmalıkların, şekerlerin, gazlı içeceklerin ve işlenmiş gıdaların bulunabilirliğini en aza indirin. Bunun yerine taze meyve,  kuruyemişler, kuru meyveler veya ev yapımı atıştırmalıklar gibi daha sağlıklı alternatifler sunun.

10. Su İçmeyi Teşvik Edin: Çocukları, susuz kalmamaları için gün boyunca su içmeye teşvik edin. Şekerli içecek ve meyve sularının tüketimini sınırlayın. Suyun genel sağlık açısından önemini vurgulayın.

11. Sabırlı ve Israrlı Olun: Çocuğunuzun sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesi zaman alabilir, bu nedenle sabırlı ve ısrarcı olun. Sağlıklı seçimleri için onları cesaretlendirin, övün. Besleyici gıdaları keşfetmeleri ve tadını çıkarmaları için fırsatlar sunmaya devam edin.

Bu stratejileri istikrarlı bir şekilde uygulayarak, çocuğunuzun genel sağlığını destekleyebilir ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmelerine yardımcı olabilirsiniz.

Hazırlayan Diyetisyen Deniz Hazar Türk

Çocuklar için gruplar halinde mindful eating (bilinçli yeme) pratikleri yapmak, onlara yemek yemenin sadece fiziksel bir ihtiyaç değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal bir deneyim olduğunu öğretebilir. Bu tür aktiviteler, çocukların yiyecekleri ve yeme eylemini daha bilinçli bir şekilde deneyimlemelerine yardımcı olur. İşte gruplar halinde çocuklarla bilinçli yeme pratikleri yapmanın bazı yolları:

 1. Yiyecek Keşif Zamanı

- Etkinlik: Çocuklara farklı renklerde, dokularda ve tatları olan çeşitli yiyecekler sunun. Her bir çocuğun yiyeceği koklamasını, dokunmasını ve yavaşça tadına bakmasını teşvik edin. 

- Amaç: Yiyeceklerin özelliklerini keşfetmelerini ve yemek yeme deneyiminin sadece tadıyla değil, aynı zamanda görünüşü ve dokusuyla da ilgili olduğunu anlamalarını sağlamak.

 2. Yemeğe Dikkat Çekme

- Etkinlik: Yemek öncesi, çocukların yemekleriyle birkaç dakika sessizce oturmalarını isteyin. Yiyeceğin rengini, şeklini ve kokusunu fark etmeleri için teşvik edin.

- Amaç: Çocuklara yemeğe odaklanmayı ve yemeğe başlamadan önce bir an durup yiyecekleri gerçekten gözlemlemeyi öğretmek.

 3. Yavaş Yeme Yarışması

- Etkinlik: Çocukları, yiyeceklerini olabildiğince yavaş yemeye teşvik edin. Her lokmayı iyice çiğnemelerini ve her bir ısırık arasında çatalı bırakmalarını isteyin.

- Amaç: Yiyeceklerin tadını çıkarmalarını ve doygunluk hissini daha çabuk fark etmelerini sağlamak.

4. Duygusal Yeme Farkındalığı

- Etkinlik: Çocuklarla yemek yemenin sadece aç olduklarında değil, bazen mutlu, üzgün veya sıkıldıklarında da istek duyabilecekleri bir eylem olduğu hakkında konuşmalar yapın.

- Amaç: Çocukların duygularıyla yeme arasındaki bağlantıyı anlamalarını ve duygusal ihtiyaçlarını yiyecek dışında nasıl karşılayabileceklerini öğrenmelerini sağlamak.

5. Ortak Yemek Hazırlığı

- Etkinlik: Çocukları yemek hazırlık sürecine dahil edin. Birlikte basit ve sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayabilirsiniz.

- Amaç: Yiyeceklerin nasıl hazırlandığını öğrenmeleri ve yemek hazırlamanın keyfini çıkarmalarını sağlamak.

Bu aktiviteler, çocuklara bilinçli yeme pratiğini eğlenceli ve etkileşimli bir şekilde öğretmek için tasarlanmıştır. Çocuklar bu becerileri geliştirdikçe, yiyeceklere ve yeme eylemine karşı daha saygılı ve farkında bir yaklaşım geliştirebilirler

Çocukları takdir etmek, onların duygusal ve bilişsel gelişimine olumlu katkı sağlayan kritik bir unsurdur. Ancak bu süreçte, ebeveynlerin takdir etme pratiğini dengeli ve etkili bir şekilde uygulamaları önemlidir. Her davranışı sürekli olarak takdir etmek, çocuğun takdirin gerçek anlamını anlamasını zorlaştırabilir ve bu durum, çocuğun dışsal onaydan bağımlı hale gelmesine neden olabilir. Çocuğa yeterince alan bırakmak ve takdiri sadece gerçekten anlamlı durumlarda ifade etmek, bu sürecin etkinliğini artırabilir. Ayrıca, takdirin her fırsatta ve gereksiz yere ifade edilmesi, ebeveynin inandırıcılığını azaltabilir. Çocuk, takdirin değerli olduğunu ancak gerçek bir çaba veya başarı durumunda ifade edildiğinde anlayabilir. Bu nedenle, çocuğun çabalarını fark etmek ve başarıları takdir etmek önemlidir, ancak takdirin anlamsızlaşmaması adına dozajına dikkat etmek gerekmektedir.

Takdirin içeriği de önemlidir. Sadece başarıları değil, başarısızlıklarda gösterilen çaba ve isteği de takdir etmek, çocuğun sadece başarı odaklı bir değerlendirme yapmamasını sağlar. Bu sayede çocuk, zorluklarla başa çıkma becerilerini geliştirirken, başarı ve başarısızlık arasında denge kurmayı öğrenir.

Takdirin samimi ve içten gelmesi de önemlidir. Ebeveynler, çocuğa içselleştirebileceği takdir ifadeleri kullanmalı ve takdirin bir manipülasyon aracı olarak kullanılmamasına özen göstermelidir. İçten gelen bir takdir, çocuğun duygusal gelişimine pozitif bir etki yaparken, zorlama ile ifade edilen takdir çocuğun iç dünyasında karışıklığa neden olabilir.

Sonuç olarak, çocukları takdir etmek, onların özsaygılarını, özgüvenlerini ve başarı inançlarını güçlendiren önemli bir unsurdur. Ancak takdirin dozajını ayarlamak, içeriğine dikkat etmek ve samimi olmasına özen göstermek, bu olumlu etkinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olacaktır.

Oyun belirli bir amaca yönelik olarak ya da amacı olmadan, kurallı ya da kuralsız, çocuğun bütün gelişim alanları üzerinde etkili olan en doğal öğrenme aracı olarak ifade edilebilir. Oyun, çocuğu eğlendiren bir faaliyet olmasının yanı sıra çocuğun duygusal, sosyal, bilişsel ve dil gelişimine önemli yararlar sağlamaktadır.

Oyun çocukların bedensel ve ruhsal gelişimine katkıda bulunarak olumlu davranış ve alışkanlıklar kazandırır. Oyun, çocuğun karakter gelişimini destekler ve çocuk eğitiminde önemli bir yer tutar.  Çocuk; kavramları, cisimleri, toplumsal kuralları, haklarını ve mücadele etmeyi oyun içerisinde algılar, öğrenir ve geliştirir. Oyun, fiziksel, sosyal, zihinsel, psikolojik ve duygusal yönden çocuğu etkiler ve gelişmesine katkıda bulunur. Oyun sırasında çocuğun bütün bedeni hareket eder. Oyunda çocuğun duyuları gelişir. Büyük- küçük, kalın- ince, sıcak-soğuk gibi duyusal olarak fark edilen kavramları öğrenir. Merak duygusu gelişir, mantık yürütme becerisi artar. Oyun yoluyla çocuğun hareketlerini kontrol altına alma becerisi gelişir. Oyunda hareketlerin ardı ardına sıralanması ve tekrarı, vücut performansını arttırır.

 Mutluluk, sevinç, acı, üzüntü, güven duyma gibi birçok duygusal tepki oyun yoluyla öğrenilebilir. Aynı zamanda çocuk tepkilerini de oyunlarına yansıtır. Çocuk oyunlarındaki duygusal paylaşımlar, gelecekteki toplumun ruh sağlığı açısından da büyük önem taşımaktadır. Çocuk oyun oynarken kendini keşfeder ve tepkilerini kontrol altına almayı öğrenir. Oyunlarında çocuklar yetişkinlerin ve çevredeki diğer insanların baskısı olmadan birçok çatışmayı ve problemi ortaya koyarak duygularını bastırmadan yaşama fırsatı elde eder. Sosyal becerilerin öğretiminde de en etkili yol oyundur.